Էրիկ Վանյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Միջին դպրոց 6․10 դասարան 

Զմրուխտը  միներալ, բերիլի տարատեսակը, թափանցիկ, վառ կանաչ գույնի առաջին կարգի թանկարժեք քար  է։Հանդիպում է 2-5×0,5-2 սմ, հազվադեպ՝ ավելի մեծ չափերի, բյուրեղների ձևով գրանիտային պեգմատիտներում և կոնտակտային փայլարիտներում։Ցածր որակի զմրուխտները սինթեզվում է նաև արհեստական ճանապարհով։Հանքավայրերը հազվագյուտ են․ հանրահայտ են Կոլումբիայի, Բրազիլիայի, Ուրալի և Տրանսվալի հանքավայրերը։Զմրուխտը հեշտությամբ կորցնում է իր գույնը 700 ° C- ից բարձր ջերմաստիճանում, սակայն դիմացկուն է թթուներին և այլ ռեակտիվ նյութերին։Բնական զմրուխտները հազվադեպ են անթերի, դրանք սովորաբար ունենում են ճաքեր և ճեղքեր։ Զմրուխտները լինում են տարբեր երանգների` դեղնականաչավունից մինչև կապտականաչավուն, բայց հիմնական երանգը կանաչ է` մինչև ամենամուգ կանաչ երանգը։Միայն ամենաբարձր որակի զմրուխտներն են թափանցիկ։ Ամենից հաճախ քարերը պղտորվում են հեղուկի և գազի պղպջակների ներառմամբ, ճաքերի առկայությամբ, ինչպես նաև աճման ընթացքում զմրուխտների կողմից այլ օգտակար հանածոների ներգրավվածությամբ։ Քարերը, որոնք մակերեսային աղտոտվածություն չունեն, չափազանց հազվադեպ են, ուստի գրեթե բոլոր զմրուխտները մշակվում են տարբեր քիմիական խառնուրդներով նրանց գեղեցիկ տեսք հաղորդելու համար։Զմրուխտները ձևավորվում են թթու մագմայի և ուլտրաբազային կրակոտ ժայռերի փոխազդեցության ժամանակ, հետևաբար, դրանց հանքավայրերը ներկայացված են կանաչապատման գոտիներով։

Գյուղում  ապրում  էր  մի  այգեպան։Նա  ուներ  այգի,որտեղ  աճում  էին  տարբեր  տեսակի  մրգատու  ծառեր։Բայց  նրա  այգում  չկար  ծիրանի  ծառ։Նա  որոշում  է  իր  այգում  ծիրանի  ծառ  տնկել։Նա  տնկում  է  փոքրիկ  ծիրանի  ծառ։Անընդհատ  խնամում  էր  ծառը,ջրում  էր,բայց  ծիրանի  ծառը  բերք  չէր  տալիս։Անցնում  է  երեք  տարի։Ծառը  շատ  բերք  է  տալիս։Նա  շատ  է  ուրախանում։Այգեպանը  հավաքում  է  ամբողջ  բերքը   և  հյուրասիրում  իր  հարևանությամբ  ապրող  երեխաներին։Նա  շատ  ուրախ  էր  ու  երջանիկ։

Ո՞ր թիվն  է  մտապահել  Մանեն,եթե  նրա  մտապահած  թիվը  կրկնապատկենք,արդյունքը    փոքրացնենք   3  անգամ   և   մեծացնենք  50-ով,ապա  կստանանք  110։

Լուծում՝110-50=60    60.3=180   180:2=90

Պատասխան՝90։

Եթե  Աշոտի  մտապահած  թիվը  մեծացնենք  100   անգամ   և  արդյունքը  փոքրացնենք  2  անգամ,ապա  կստանանք 500։Ի՞նչ  թիվ  է  մտապահել  Աշոտը։

Լուծում՝500․2=1000   1000։100=10

Պատասխան՝10։

Եթե  Լուսինեի  մտապահած  թիվը   մեծացնենք  2  անգամ   և  արդյունքը   փոքրացնենք  ամենափոքր   երկնիշ   թվով,ապա   կստանանք   90։Ի՞նչ  թիվ   է   մտապահել   Լուսինեն։

Լուծում՝90+10=100    100։2=50

Պատասխան՝50։

1. Եթե Աշոտի  մտապահած  թվին ավելացնենք 2 և ստացված  գումարը փոքրացնենք 3 անգամ, ապա կստանանք 34։ Գտե՛ք Աշոտի մտապահված թիվը։

Լուծում՝34.3=102    102-2=100

Պատասխան՝100։

2.Աննայի մտապահած թվի եռապատիկից, եթե հանեք 5-ի քառապատիկը, ապա կստանաք 40։ Գտե՛ք Աննայի մտապահված թիվը։

Լուծում՝5.4=20    40+20=60     60։3=20

Պատասխան՝20։

1. Եթե Գայանեի  մտապահած թվից հանենք  ամենափոքր զույգ երկնիշ թիվը, արդյունքը հնգապատկենք, ապա կստացվի 125։ Գտե՛ք  Գայանեի  մտապահված  թիվը։

Լուծում՝125։5=25   25+10=35

Պատասխան՝35։

1. Եթե Արամի մտապահած  թվին ավելացնենք 127 և ստացված գումարից հանենք  89, ապա կստանանք 111։ Գտե՛ք Արամի մտապահված թիվը։

Լուծում՝111+89=200      200-127=73

Պատասխան՝73։

1. Եթե Նարեի մտապահած թիվը բազմապատկենք 3-ով ու ստացված արտադրյալին  գումարենք 83, ապա կստացվի 419։ Գտե՛ք  Նարեի մտապահված  թիվը։

Լուծում՝419-83=336     336:3=112

Պատասխան՝112։

1. Եթե Նարեկի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Նարեկը։

Լուծում՝60.5=300    300+14=314    314։2=157

Պատասխան՝157։

1. Ո՞ր թիվն է մտապահել Սոնան, եթե նրա մտապահած թիվը կրկնապատկենք,  արդյունքը փոքրացնենք  10-ով,    կստանանք  200։

Լուծում՝200+10=210   210:2=105

Պատասխան՝105։

Եթե Դավիթի մտապահած թիվը բազմապատկենք 4-ով և արդյունքից հանենք 20, կստանանք 2020։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Դավիթը։

Լուծում՝2020+20=2040     2040։4=510

1. Եթե Մհերի Դավիթի մտապահած թիվը քառապատկենք ու արդյունքից հանենք ամենափոքր երկնիշ թվի եռապատիկը, ապա կստանանք  50։ Գտե՛ք  Մհերի մտապահված  թիվը։

Լուծում՝50+30=80    80։4=20

Պատասխան՝20։

1. Եթե Էվայի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 5, արդյունքը բաժանենք 5-ի, ապա կստանանք 11։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Էվան։

Լուծում՝11.5=55    55+5=60     60։2=30

Պատասխան՝30։

1. Ո՞ր թիվն է մտապահել Սուսաննան, եթե նրա մտապահած թիվը հնգապատկենք,  արդյունքը փոքրացնենք  10 անգամ,   ապա կստանանք 15։

Լուծում՝15.10=150    150։5=30

Պատասխան՝30։

1. Եթե Արամի մտապահած թիվը բազմապատկենք 7-ով և արդյունքից հանենք 20, ապա կստանանք 260։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Արամը։

Լուծում՝260+20=280    280:7=40

Պատասխան՝40։

Ծիրանի ծառ, բար մի՛ տա,
Ճղներդ իրար մի՛ տա,
Ամեն մեջդ ման գալիս
Ցավերս իրար մի՛ տա:
Հա՛, տվե՛ք, ետ տվեք, սարե՛ր, հովն ընկավ,
Սրտիս խնդում ծովն ընկավ.
Գնա, էլ ետ չգա էս տարվա տարին,
Սև դարդն իմ վզով ընկավ:
Հո՛վ, հո՛վ, հովն ընկավ,

Բար-1․պտուղ, ծառապտուղ, 2․բերք,3․Բար- նուբար— տեսակ-տեսակ պտուղներ, բերք

Դարդ-վիշտ, ցավ, հոգս, մտահոգություն

Դարման- դեղ, դեղամիջոց

Բաղ-1․խաղողի այգի,պարտեզ, բանջարանոց2․ կոշիկի կապ

Ճար-հնար, միջոց,ուժ

Ճար անել-միջոց գտնել

Էրվել-այրվել,վառվել,տոչորվել,տառապել

Անիրավ— անարդարադատ

Քով(արևմտահայ բարբ.)-կողք

Բանալ-բացել

Զի՞նչ ու զի՞նչ տամ լողվորչուն։ Զոմա զոմա էր։
Զիմ լաչակ տամ լողվորչուն։ Քոմա քոմա էր։
Ո՜չ էառ, ո՜չ հավնեցավ, Զոմա զոմա էր.
Ո՜չ էհան ծամկալ ծովեն։ Քոմա քոմա էր։

Զի՞նչ ու զի՞նչ տամ լողվորչուն։ Զոմա զոմա էր։
Զիմ շապիկ տամ լողվորչուն։ Քոմա քոմա էր։
Ո՜չ էառ, ո՜չ հավնեցավ, Զոմա զոմա էր.
Ո՜չ էհան ծամկալ ծովեն։ Քոմա քոմա էր։

Զի՞նչ ու զի՞նչ տամ լողվորչուն։ Զոմա զոմա էր։
Լուսնակ գիշեր պագ մի տվի։ Քոմա քոմա էր։
Հետ էառ, հետ հավնեցավ, Զոմա զոմա էր.
Հետ էհան ծամկալ ծովեն։ Քոմա քոմա էր։