Էրիկ Վանյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Միջին դպրոց 6․10 դասարան 

Վայրը՝Արագածոտնի մարզ,գյուղ Բյուրական
Հեռավորությունը՝ Երևան-Բյուրական -34,5 կմ ,
Տևողությունը՝41րոպե

Բյուրական գյուղը գտնվում է Հայաստանի Արագածոտնի մարզի Արագած լեռան հարավարևելյան լանջին, Ամբերդ գետակի ձախ կողմում, Աշտարակ տարածաշրջանի Բյուրական համայնքում: Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և պտղաբուծությամբ։ Հիմնականում զբաղվում են ծիրանի, խնձորի, դեղձի, տանձի, կեռասի և սալորի մշակությամբ։Բյուրականում է գտնվում Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին,մոտակայքում է գտնվում 7-րդ դարում կերտված Արտավազիկ և 1026 թվական սուրբ Աստվածածին եկեղեցիները։ Բյուրականում է գտնվում նաև «Հայկաշեն» կաթողիկոսարան-առանձնատունը և «Բյուրականի աստղադիտարանը»։

Բյուրականի աստղադիտարանը գտնվում է Արագած լեռան հարավային լանջին՝ Հայաստանի Արագածոտնի մարզի Բյուրական գյուղում։ Այն հիմնվել է 1946 թվականին ակադեմիկոս Վիկտոր Համբարձումյանի ջանքերով,ով եղել է աստղադիտարանի առաջին տնօրենը։Աստղադիտարանը պատկանում է Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիային և տնօրինվում նրա միջոցով։ Համարվում է Արևելյան Եվրոպայի և Միջին Արևելքի կարևորագույն աստղադիտարաններից մեկը: Աստղադիտարանի ճարտարապետն է Սամվել Սաֆարյանը։ Բյուրականի աստղադիտարանի առաջին աստղագետներից են եղել Հայկ Բադալյանը, Բենիամին Մարգարյանը, Ռուբեն Սահակյանը, Գրիգոր Գուրզադյանը, Լյուդվիգ Միրզոյանը, Նինա Իվանովան, Վաղարշակ Սանամյանը, Մարատ Առաքելյանը, Էդվարդ Խաչիկյանը և Կարլոս Գրիգորյանը։

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։
400 x 2 – 30 x 20=200
1)400.2=800 2)30.20=600 3)800-600=200
50 x 4 – 2 x 90 =20
1)50.4=200 2)2.90=180 3)200-180= 20
30 x 20 + 40 x 50 =2600
1)30.20=600 2)40.50=2000 3)600+2000=2600
90 x 40 – 60 x 60=0
1)90.40=3600 2)60.60=3600 3)3600-3600=0
8100 : 9 – 6400 :800=892
1)8100:9=900 2)6400:800=8 3)900-8=892
3600 :400 + 3600 : 90=49
1)3600:400=9 2)3600:90=40 3)9+40=49
2. Արտահայտի՛ր
Ա. Րոպեներով
1 ժամ 5 ր =65ր
1 ժամ 20 ր =80ր
2 ժամ 10 ր =130ր
4 ժամ 15 ր =255

I have got a friend.His name is Vahan.He is eight.He is a schoolboy.He has got short black hair. He has not got big ears.He has got brown eyes.He has not got a big nose and big mouth.Vahan can ride a bicycle.He can write and read very well.He likes to swim and play football.I like my friend very much.

Has Ivan got a kite?
No,he has not got.
Has Anna got a kite?
Yes,she has got.
Have Kim and Sue got a radio?
Yes,they have got.
Has Ben got a camera?
No,he has not got.
Have Kim and Sue got a Kite?
No,they have not got.
Has Ben got a guitar?
Yes,he has got.
Has Anna got a radio?
No,she has not got.
Has Ivan got a camera?
Yes,he has got.

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:
21: 7 + 42 : 7 + 35 : 7 +63 : 7 =3+6+5+9=23
80 : 8 + 64 : 8 + 32 : 8 + 16 : 8 =10+8+4+2=24
81։9 + 36 : 9 + 27 : 9 + 63 : 9 =9+4+3+7=23
2. Հաշվի՛ր արտահայտւթյան արժեքը:
30 x 40 =1200 20 x 70 =1400
300 x 8 =2400 40 x 90 =3600
8 x 700 =5600 900 x 5 =4500
70 x 30 =2100 30 x 30 =900
80 x 50 =4000 60 x 700=42000
3. Լուծի՛ր խնդիրները:
Դպրոցով 3 ավտոբուսով և 4 մարդատար մեքենայով էքսկուրսիա գնացին։ Ամեն ավտոբուսի մեջ 15 մարդ էր նստել, իսկ ամեն մեքենայի մեջ՝ 5 մարդ։ Քանի՞ մարդ էր էքսկուրսիա գնացել։
Լուծում`3.15=45 4.5=20 45+20=65
Պատ.՝65 մարդ։
4. Գրապահարանն ունի 8 դարակ։ 5 դարակներից յուրաքանչյուրում կա 9 գիրք, իսկ մնացած դարակներից յուրաքանչյուրում՝ 10 գիրք։ Գրապահարանում քանի՞ գիրք կա։
Լուծում՝5.9=45 8-5=3 3.10=30 45+30=75
Պատ.՝75 գիրք։

Ագահի վերջը Աթաբեկ Խնկոյան

Կար-չկար մի թագավոր: Նա երեք աղջիկ ուներ: Մեծ աղջիկները շատ գեղեցիկ էին, հաջողակ և սիրված հոր կողմից: Իսկ փոքրը՝ չէր փայլում գեղեցկությամբ և գործերում էլ նրա բախտը չէր բերում: Հայրը նրան ուշադրություն չէր դարձնում : Աղջիկն իրեն շատ միայնակ էր զգում: Եվ ահա մի անգամ աղջկան ուղարկեցին ջուր բերելու: Գնաց — գնաց և տեսավ մի գետակ: Որոշեց մի փոքր ջուր խմել: Հենց խմեց , իսկույն դարձավ գեղացիկ աղջիկ: Նա արագ գնաց տուն և ասաց.
-Տեսեք թե ես ի՞նչ գեղեցիկ եմ:
Քույերը հարցրեցին, թե այդ ինչպե՞ս եղավ: Եվ փոքրիկ քույրը ամեն բան պատմեց այնպես, ինչպես եղել էր: Նախանձ ու ագահ քույրերը արագ վազեցին դեպի գետը, երբ հասան, ագահի պես սկսեցին խմել այդ ջրից, որ ավելի գեղեցկանան: Խմելուց հետո, իրենցից գոհ վերադարձան տուն և երբ մտան ներս, հայրը շատ զարմացավ, որովհետև իր գեղեցկուհի աղջիկները վերածվել էին տգեղ վհուկների: Ահա դա էլ եղավ նրանց ագահության համար մեծ պատիժ։

Տեքստից դուրս գրիր այն հատվածը ,որտեղ պատմում է ,թե ինչպիսի՞ն է փոքրիկ աղջիկը:
Փոքր քույրը չէր փայլում գեղեցկությամբ և գործերում էլ նրա բախտը չէր բերում:

Գտի՛ր տրված բառերի հոմանիշները և տեղադրիր համապատասխան տեղում՝ զվարթ, արփի, ներկել, խոշոր, ողջույն,խոնավ։
արև-արփի բարև-ողջույն
մեծ-խոշոր ուրախ-զվարթ
թաց-խոնավ գունավորել-ներկել

Գիտնականների մի մեծ խումբ կարծում է, որ Երկիր մոլորակը միլիոնավոր տարիներ եղել է առանց ջրի: Հետո, դարձյալ միլոնավոր տարիների ընթացքում մեր մոլորակը տիեզերքից ենթարկվել է բազմաթիվ <>, այսինքն, հազարավոր երկնաքարեր են ընկել մեր մոլորակ: Այդ երկնաքարերը պատված են եղել սառույցով, և, ընկնելով Երկրի վրա, սառույցը հալվել է ու դարձել ջուր: Այս տեսակետն, իհարկե, վերջնական ապացուցված չէ: Գիտնականներն անգամ փորձում են հասնել տիեզերք, վերցնել երկնաքարերի սառույցի նմուշն ու դրա բաղադրությունը համեմատել մեր ջրի հետ: Միայն այդ համեմատությունը կարող է վերջնական պատասխան տալ այդ հարցին:

Աթաբեկ Խնկոյան

ԽՈԶՆ ՈՒ ԱԳՌԱՎԸ

Մի դարավոր կաղնու տակ
Խոզը ագահ ու անհագ,
Այնքան կաղին զխտվեց,
Որ ցած ընկավ ու փռվեց:
Զարթնեց քնից ու տակից
Ծառը փորեց արմատից:
Ի՞նչ ես անում, այ անգետ, —
Ագռավն ասաց վերևից: —
Խա՞ղ ես անում ծառի հետ,
Կչորանա արևից:
Չորանում է` չորանա,
Ինձ ի՞նչ օգուտ` զորանա,
Միայն կաղին ունենամ,
Ուտեմ, պառկեմ, գիրանամ:
Այ ապերախտ կենդանի,
Ով քեզ նման վիզ ունի`
Իր կույր աչքով չի տեսնի,
Որ կաղինը հյութալի
Լոկ այս ծառն է ձեզ տալի, —
Ագռավն ասավ խոզուկին,
Էն կախ գլուխ կուզիկին:

Առակից դուրս գրիր այն քառատողը, որտեղ կա՝ չորանա, զորանա, ունենամ, գիրանամ բառերը:
Չորանում է` չորանա,
Ինձ ի՞նչ օգուտ` զորանա,
Միայն կաղին ունենամ,
Ուտեմ, պառկեմ, գիրանամ։

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:
45 : 9 + 36: 9 =5+4=9
81: 9 + 18: 9 =9+2=11
72: 9 + 27: 9=8+3=11
9: 9 + 90 : 9=1+10=11
42: 6 + 54: 6 =7+9=16
12: 6 + 36: 6 =2+6=8
6: 6 + 60 : 6 =1+10=11
48: 6 + 24 : 6 =8+4=12
2. Լուծի՛ր խնդիրները։
ա/ Սոնայի մտապահած թիվը 8 անգամ մեծ է 30-ից, իսկ Աննայի մտապահած թիվը 60 անգամ փոքր է Սոնայի մտապահած թվից: Ո՞ր թվերն են մտապահել Սոնան ու Աննան:
Լուծում՝8․30=240 240։60=4
Պատ․՝Սոնա-240,Աննա-4։

-Բարև մուկ։
-Բարև կատու։
-Ինչու՞ ես կերել իմ քույրիկներին,եղբայրներին։
-Սոված էի,-նրանք շատ համեղ էին։
-Խոստացիր,որ այլևս չես ուտի իմ հարազատներին։
-Լավ,խոստանում եմ։
-Ես քեզ կտանեմ իմ երկիրը՝Մկստան,քեզ տարբեր ուտելիքներ կտամ
և կապրենք հաշտ ու համերաշխ։
-Լավ,ես համաձայն եմ քեզ հետ։-Կգամ ձեր երկիր։