Էրիկ Վանյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Միջին դպրոց 6․10 դասարան 

 

Աշոտ Երկաթի  մահից հետո, թագավոր Աբասը , ով Կարսի կառավարիչն էր, չտեղափոխվեց Շիրակավան, այլ, մնալով Կարսում, այն հռչակեց մայրաքաղաք:

Կարսը, ինչպես և Հայաստանի միջնադարյան շատ քաղաքներ, սկզբում բերդ է եղել, և հայ պատմիչներն այն հենց այդպես էլ ներկայացնում են՝ «Բերդ Կարուց»։ Որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով` այստեղ բերդ է գոյություն ունեցել դեռ ուրարտական ժամանակներում: Սակայն որպես քաղաք Կարսը նշվում է 10-րդ դարում, երբ այնտեղ է տեղափոխվում հայոց արքա Աբաս Ա-ի արքունիքը/Թագավորի ընտանիքը:/։ Կարսը գտնվում է Այրարատ նահանգի Վանանդ գավառում, Կարս գետի ափին, ծովի մակերևույթից մոտ 2000 մետր բարձրության վրա։  Արշակունիների թագավորության շրջանում  Կարսը փոքրիկ բերդաքաղաք էր, Վանանդեցի իշխանական տոհմի նստավայրը։ Բագրատունյաց թագավորության  ժամանակաշրջանում Կարսը վերելք է ապրում, և աղբյուրներում նախկին աննշան բերդը հիշատակվում է որպես քաղաք։  Ճիշտ է, Աշոտ Բ Երկաթը վերջնականապես կարողացավ ազատվել արաբների իշխանությունից, սակայն նրա եղբայրը և հաջորդը՝ Աբաս Բագրատունի արքան , գահ բարձրանալով, իր պետության մայրաքաղաքը տեղափոխեց Կարս, որը հեռու էր արաբական ամիրայությունների սահմաններից և ավելի պաշտպանված քաղաք էր։ Հայոց թագավոր Աբաս Բագրատունին կառուցում է մինչ այժմ կանգուն Սուրբ Առաքելոց Կաթողիկե եկեղեցին, որն այժմ գործող մզկիթ է։ Մզկիթի վերածվելուց հետո եկեղեցու ճարտարապետական կառուցվածքը չի փոխվել։

Կետերի փոխարեն  գր՛իր բ, պ, կամ փ

Ամպհովանի, աղբյուր, Գաբրիել, գամփռ, դարպաս,  եղբայր, Հակոբ, զամբիկ,  ճողփյուն,  երբևիցե, երբ , խաբեբա, ծոպավոր,  ընդհուպ ,երբեմն, թփուտ, գոմաղբ, բամբասել, երեսսրբիչ, գիպս,  համբույր, թմբլիկ։

Վարժ․510

Կարգային   գումարելիների  գումարը   գրել   թվի   տեսքով։

ա)8  հազ․+2  տ․+6  մ=8026

5 հազ․+  2  հ․+  3  տ=5230

6.10000+ 3.100+2.1=60302

900000+4000+2=904002

 

բ)80000.300+50+1=24000051

2.100000+3.100+6.1=200306

3 հազ․+5 մ․=3005

7  հազ․+  2  հ․+ 9  մ․=7209

 

Վարժ․514

Հաշվել   արտահայտության  արժեքը,եթե  a=888:

ա)a:(64.25-1576)+7041=7078

888:(64.25-1576)+7041=7078

64.25=1600   1600-1576=24     888:24=37    37+7041= 7078

 

Վարժ․515

Կատարել    գործողությունը։

ա)42  կմ-350 մ=41  կմ   650  մ

41  կմ   1000  մ-350  մ=41  կմ  650  մ

12  դմ   2  սմ-7  սմ=11  դմ   5  սմ

11  դմ   12  սմ-7  սմ=11 դմ   5  սմ

Վարժ․515

Կատարել   գործողությունը։

բ)82  կգ  –  6  գ=81  կգ  994  գ

81  կգ  1000  գ   -6  գ=81  կգ   994  գ

22   տ   200  կգ-380  կգ=21  տ  820  կգ

21  տ    1200  կգ-380  կգ=21  տ   820  կգ

գ)25  օր-15  ժ=24  օր   9  ժ

24  օր   24  ժ-15 ժ=24   օր   9  ժ

18  ժ   20  ր-30  ր=

17  ժ    80  ր-30  ր=17  ժ   50  ր

Վարժ․514

Հաշվել    արտահայտություն  արժեքը,եթե  a=888:

բ)302+(a-2604:6).62=28450

302+(888-2604:6).62=28450

1)2604:6=434     888-434=454     454.62=28148        302+28148=28450

 

Վարժ․526

Դնել   փակագծեր  այնպես,որ  ստնաս  հավասարություն։

բ)(1000-6400:32)։4=200

2010-3200:(80.4)=2000