Էրիկ Վանյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Միջին դպրոց 6․10 դասարան 

Приставка-желтый

корень-красный

суффикс-синий

Окончание-зелёный

написать

дымоход

посадить

 

Խնդիր  251

Երկու  ավազանները  սկսեցին ջուր  լցնել,ընդ որում  առաջինում    արդեն  15  դույլ  ջուր  կար,իսկ  երկրորդը  դատարկ  էր։Քանի՞  ժամ  հետո  ավազաններում  նույն  քանակությամբ  ջուր  կլինի,եթե  1 ժամում    առաջինի  մեջ  լցնում  են  60 դույլ  ջուր,իսկ  երրորդի  մեջ՝63  դույլ։

Լուծում՝63-60=3    15։3=5

Պատասխան՝5  ժամում։

Վարժ  235

Կիրառելով  գումարման  տեղափոխական  և  զուգորդական  օրենքները՝հաշվե՛ք  առավել  հարմար  եղանակով։

ա)64+18+36=118

64+36=100   100+18=118

բ)393+8+92+107=600

393+107=500   8+92=100   500+100=600

գ)276+9+24+91=400

276+24=300   91+9=100   300+100=400

դ)1035+49+465+101=1650

49+101=150    1035+465=1500   1500+150=1650

ե)654+17+346+250+750=2017

654+346=1000     250+750=1000      1000+1000+17=2017

զ)2059+2311+441+689+14=5514

2059+441=2500    2311+689=3000      2500+3000+14=5514

 

Խնդիր  247

Հողամասում  ցանված  էր  120  կգ  եգիպտացորեն։Կարտոֆիլ  ցանել  էին  եգիպտացորենից  5  անգամ  պակաս,իսկ  ցորեն՝3  անգամ  պակաս,քան  կարտոֆիլն   ու  եգիպտացորենը  միասին։Ինչքա՞ն  ցորեն  էր  ցանված  հողամասում։

Լուծում՝120։5=24    120+24=144    144։3=48

Պատասխան՝48  կգ։

Խնդիր  249

Երկու  աշակերտներ  գրադարանից  գրքեր  վերցրին։Առաջինը  նույն   օրը  սկսեց  կարդալ  իր  գիրքը՝1  օրում  կարդալով   26 էջ։2  օր  անց  իր  գիրքը  սկսեց  կարդալ  մյուսը,որ   1  օրում  կարդում  էր  30  էջ։Դրանից   քանի՞  օր  անց  նրանց  կարդացած  էջերի  քանակները  կհավասարվեն։

Լուծում՝26.2=52    30-26=4   52։4=13

Պատասխան՝13  օր  հետո։

Խնդիր  250

Ապրանքատար  գնացքն  արդեն  5 ժ  էր, ինչ  ճանապարհին    էր,երբ  նույն  կայարանից  նույն    ուղղությամբ  շարժվեց  ճեպընթաց   գնացքը։Քանի՞  ժամ  հետո  ճեպընթաց   գնացքը կհասնի ապրանքատարին,եթե  ապրանքատար  գնացքը  1  ժամում  անցնում  է  60  կմ,իսկ  ճեպընթացը՝90  կմ։

Լուծում՝5.60=300     90-60=30   300։30=10

Պատասխան՝10  ժ   հետո։

 

 

Խնդիր  246

12  միանման   անոթների  մեջ  տեղավորվում   է  36  լ  խաղողի հյութ։Դույլի   տարողությունը   4  անգամ  մեծ  է  անոթի   տարողությունից։Քանի՞  դույլ   կպահանջվի  120  լ   խաղողի  հյութ  լցնելու  համար։

Լուծում՝36։12=3   3.4=12   120։12=10

Պատասխան՝10  դույլ։

Խնդիր  248

Երեք  գրադարանում  դրված  է  համապատասխանաբար  42,26  և  37  գիրք։Առաջին  գրադարակից    7  գիրք  տեղափոխել   են  երկրորդը։ Քանի՞  գիրք  պետք  է  երկրորդ  գրադարակը   տեղափոխել  երրորդից,որպեսզի  երեք  գրադարաններում   հավասար  քանակներով  գրքեր  լինեն։

Լուծում՝42-7=35

26+7=33        37-35 =2    33+2=35

Պատասխան՝2  գիրք։

 

Երաժշտությունը կյանք է։Ես  շատ  եմ  սիրում  երաժշտություն։Երբ ես  լսում  եմ  երշտություն,ինձ  այն շատ է  դուր  գալիս,որովհետև  յուրաքանչյուր  երգիչ  ունի իր հետաքրքիր  ձայնը և ոճը։Երբ   ուզում  ես  հորինել  ինչ-որ երաժշտություն, սկզբից պետք  է    մտածել   ինչի  մասին  ես  երգելու, հետո բառերին համապատասխան երաժշտություն գրես,իսկ վերջում  նոր  ձայնագրես  քո  երգը։ Պետք է երգը    ուրիշներին էլ  դուր  գա , այլ  ոչ  թե  միայն   քեզ։Առանց  երաժշտության   երեխաները,մարդիկ  չեն  կարող  ուրախ  ապրել,որովհետև  երաժշտությունը  բոլորին ուրախացնում  է,նույնիսկ այն ժամանակ,երբ տխուր ես։Իմ  կարծիքով,Կոմիտասը  ամենալավ  հայկական   գրողն  է  և  երաժիշտը,քանի որ   նա   շատ  լավ   ժողովրդական երգեր է գրել,որոնք մինչև հիմա լսում են ու երգում։

45.Տրված բառերը գրի´ր տեքստում հանդիպող, իմաստով մոտ բառերի փոխարեն:

Գյուտերի, փուլը, հայտնագործեցին, պահել, կրակ, կենդանիներին, ընտելացնել, տարբեր, սարքել, հողագործությունը:

Մեր թվականությունից հազարավոր տարիներ առաջ սկսվեց մեծ հայտնագործությունների շրջանը: Մարդիկ գտան, թե ինչպե՞ս պետք է պահպանել հուրը, ինչպ՞ս գազաններին յուրային դարձնել, քարից ուոսկորներից զանազան գործիքներ պատրաստել, ևվերջապես սկսեցին զբաղվել երկրագործությամբ:

Մեր թվականությունից հազարավոր տարիներ առաջ սկսվեց մեծ գյուտերի փուլը: Մարդիկ հայտնագործեցին, թե ինչպե՞ս պետք է  պահել կրակը, ինչպ՞ս կենդանիներին  ընտելացնել, քարից ու ոսկորներից տարբեր գործիքներ սարքել, և վերջապես սկսեցին զբաղվել հողագործությամբ:

46. Համեմատի՛ր յուրաքանչյուր խմբի մեջ մտնող բառերի ձևերը և իմաստները (ի՞նչ են նշանակում) և լրացրո՛ւ նախադասությունը:

Ա. Գնալ, ընթանալ, սլանալ, արշավել, սուրալ:

Բ. Փնտրել, որոնել, ման գալ:

Գ. Մտածել, խորհել, միտք անել:

Ամեն մի բառաշարքի բառերը իմաստով … են, բայց ձևով՝ … . այդ բառերը կարելի է անվանել…:

Ամեն մի բառաշարքի բառերը իմաստով նույնն են,բայց ձևով՝ տարբեր․ այդ բառերը կարելի է անվանել   հոմանիշներ։

47.Տրված բառերն ըստ իմաստների նմանության  բաժանի՛ր չորս խմբի:

Ջարդել, հավաքել, հասկանալ, պահել, ամբարել, փշրել, ծածկել, կոտրել, պարզել, քողարկել, կտոր–կտոր անել, գլխի ընկնել, թաքցնել, ժողովել, գումարել, կռահել, պատսպարել,կուտակել , կոտրատել:

Ջարդել-փշրել-կոտրել-կտոր-կտոր  անել-կոտրատել

Հավաքել-պահել-ամբարել-ժողովել-կուտակել-գումարել

հասկանալ-կռահել-գլխի ընկնել

ծածկել-թաքցնել-պատսպարել-քողարկել

48.

Երկիր-թագավորություն-կայսրություն-տերություն

մազ-հյուսք-ծամ-վարս-հեր

դեպք-եղելություն-պատահար

արշալույս-այգաբաց-լուսաբաց

իրադարձություն-միջադեպ

 

 

49.Ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները  փոխարինի´ր   տրված հոմանիշներով:

Հետապնդել են նրանց, սարսափ, անցնելիս, ապրում են, կացարան, առատ, գործածում են, նկատել են, հայտնաբերել են, կերակրվում են:

 

Հիմալայներում, ձյունոտ անտառով գնալիս, գիտական արշավախմբի անդամները տեսել են մորթիներով ծածկված երկու կնոջ: Գիտնականները  գնացել են նրանց հետևից և գտել են նրանց  բնակարանը, որ քարանձավ է եղել: Պարզվում է, որ   20-րդ դարում դեռ գոյություն ունեն քարանձավային մարդիկ: Նրանք չեն կարողանում օգտվել կրակից, իսկ որպես հագուստ օգտագործում են վայրի կենդանիների մորթիները: Սնվում են  հում սննդով, որը կացարանի շրջակայքում շատ է: Քաղաքակիրթ մարդկանց հետ աոաջին հանդիպումն ուղեկցվել  է            վախով ու ծայրաստիճան զարմանքով:

Հիմալայներում ,ձյունոտ անտառով անցնելիս, գիտական արշավախմբի անդամները նկատել են մորթիներով ծածկված երկու կնոջ: Գիտնականները  հետապնդել են  նրանց և հայտնաբերել են  կացարանը, որ քարանձավ է եղել: Պարզվում է, որ   20-րդ դարում դեռ ապրում են քարանձավային մարդիկ: Նրանք չեն կարողանում օգտվել կրակից, իսկ որպես հագուստ գործածում են վայրի կենդանիների մորթիները: Կերակրվում են հում սննդով, որը կացարանի շրջակայքում առատ է: Քաղաքակիրթ մարդկանց հետ աոաջին հանդիպումն ուղեկցվել  է         սարսափով ու ծայրաստիճան զարմանքով:

50.Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված  հոմանիշներով

Գլուխ, Սուրբ գիրք,ազգ, բարկանալ, էլ, ուզել, շինել, իրար, ցրվել, գործածել, հասկանալ:

Աստվածաշնչում գրված է, որ մարդիկ Բաբելոնում ցանկանում են այնքան բարձր աշտարակ կառուցել, որ կատարը երկինք հասնի: Աստված զայրանում է մարդկանց վրա ու խառնում նրանց լեզուները: Մարդիկ այլևս մեկմեկու խոսքը չեն ընկալում, խառնաշփոթություն է առաջանում, և ժողովուրդները սփռվում են աշխարհով մեկ:Ուստի «բաբելոնյան աշտարակաշինություն» արտահայտությունն օգտագործվում է, երբ  ցանկանում են բնութագրել խառնաշփոթություն,աղմուկ, անկարգություն:  

 

Սուրբ գրքում գրված է, որ մարդիկ Բաբելոնում ուզում են այնքան բարձր աշտարակ շինել, որ գլուխը  երկինք հասնի: Աստված բարկանում է մարդկանց վրա ու խառնում նրանց լեզուները: Մարդիկ էլ իրար  խոսքը չեն հասկանում, խառնաշփոթություն է առաջանում, և ազգերը   ցրվում են աշխարհով մեկ:

Ուստի «բաբելոնյան աշտարակաշինություն» արտահայտությունը  գործածվում է, երբ  ցանկանում են բնութագրել խառնաշփոթություն,աղմուկ, անկարգություն:

Խնդիր  1

Անին  իր  մտապահած  թվին  ավելացրեց   40,այնուհետև  գումարը  բաժանեց  2-ի  և  արդյունքը  ստացվեց 50։Ո՞ր  թիվն  էր   մտապահել  Անին։

Խնդիր  2

Այգուց  հավաքեցին 120  կգ  խաղող։Այն  տեղավորեցին    արկղերի  մեջ,  յուրաքանչյուր  արկղում  24  կգ։Քանի՞   արկղ  է  հարկավոր  ամբողջ  խաղողը  տեղավորելու  համար։

Խնդիր  3

Գերանը  սղոցելով  բաժանեցին  5  մասերի։Քանի՞  տեղից  են  սղոցել  գերանը։

 

Խնդիր   239

Մի   արտադրամասում  կար  53  հաստոց,իսկ     մյուսում՝12-ով  ավելի։Երկրորդ  արտադրամասում   ավելացրին  ևս  17  հաստոց։Ընդամենը  քանի՞  հաստոց  եղավ  երկու  արտադրամասերում։Կփոխվի՞  արդյոք  հաստոցների  այդ  քանակը,եթե  հաստոցներն  ավելացնեն   առաջին  արտադրամասում։

Լուծում՝53+12=65     65+17=82         82+53=135

Պատասխան՝135,չի փոխվի։

Խնդիր  240

Երկու   գումարելիներից  մեկը  մեծացրել  են   18-ով։Ինչպե՞ս  պետք  է  փոխել   մյուս  գումարելին,որպեսզի  գումարը  մեծանա 45-ով։

Լուծում՝45-18=27

Պատասխան՝մեծացնել  27-ով։

Խնդիր  241

Առաջին  գրքում  կա  256  էջ,երկրորդում՝80  էջով   ավելի,իսկ    երրորդում՝երկրորդից  112  էջով  ավելի։Քանի՞  էջ  կա  երրորդ   գրքում։

Լուծում՝256+80=336     336+112=448

Պատասխան՝448  էջ։